Zuiderzeemuseum – Familie-uitje met culinair tintje

De zomervakantie is natuurlijk dé tijd voor dagjes uit, om lekker weg te gaan in eigen land. Ik ging de boer op, op zoek naar een familie-uitje met een culinair tintje. In dat geval was ik bij het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen aan het goede adres.

Dit seizoen draait alles om Vers van Vroeger in het buitenmuseum. In het museum ontdek je wat de zee en het land ons allemaal te bieden hebben. Je proeft hapjes van vroeger, maar ook lekkernijen van nu geïnspireerd op gerechten van toen. Tijdens een bezoek aan het museum leer je spelenderwijs wat vroeger werd gegeten, hoe de ingrediënten werden geteeld of gevangen en daarna bewaard.

Zuiderzeemuseum

Met de veerboot bereik je het Zuiderzeemuseum, waar de cultuur en maritieme geschiedenis van de voormalige Zuiderzee in beeld wordt gebracht. Het bestaat uit een binnen- en buitenmuseum.

Buitenmuseum, beleven en ontdekken

Als je door het buitenmuseum loopt waan je je in vroegere tijden. Je loopt door sfeervolle straatjes met historische huizen van vroeger. Het museum is opgedeeld in vijf verschillende ‘buurten’; het vissersdorp, de polder, de stadsgracht, de kerkbuurt en de haven. De huisjes die in de dorpen staan zijn vaak authentiek, zijn steen voor steen afgebroken en in het museum weer opgebouwd. Daarnaast zijn er ook enkele kopieën gemaakt.

In het museum is genoeg te beleven, zien en ontdekken. Zowel voor volwassenen als voor kinderen. Bij de meeste huisjes kun je binnen lopen en hier gebeurt van alles. Zo wordt in het vissersdorp levende geschiedenis van 1905 op Urk getoond; de was wordt opgehangen en een visserman is netten aan het breien.

Ook is er genoeg te doen: bij het schooltje kun je schrijfles en aardrijkskundeles volgen, je leert touw slaan, pimpt je klomp of maakt hier een bootje van (vooral leuk voor de kids), brengt een bezoek aan een van de winkeltjes zoals de kaaspakhuis of slager, de apotheek, stoomwasserij, visrokerij en smederij.

Vers van Vroeger

Dit seizoen staat de tentoonstelling ‘Vers van Vroeger’ centraal. Op verkenningstocht door het buitenmuseum ontdek je allemaal lekkers van vroeger. Het toffe aan dit concept is dat het in het hele museum terugkomt. Wandelend door het museum kom je vanzelf alle aspecten van de tentoonstelling tegen. En het blijft natuurlijk niet bij kijken, zoals het bij eten hoort valt er ook meer dan genoeg te proeven.

Een greep uit Vers van Vroeger

In de proviandkast wordt er nog niet geproefd maar ontdek je wat er vroeger wanneer beschikbaar was, hoe het werd verwerkt, bewaard en gegeten. De visrokerij is volop in bedrijf, hier proef je sprot. Bij de bakkerij proef je de speciaal voor deze tentoonstelling ontwikkelde polderwafel: de vertrouwde Frieslander aardappel werd door Foodcurators veranderd in een zoete lekkernij. En bij de Volendammer snoepwinkel proef je de ulevel, en fris zuur snoepje van vroeger.

Gerechten van vroeger met een eigentijdse twist

Ook het restaurant is bij de tentoonstelling betrokken, hier zijn verschillende gerechten geïnspireerd op de smaken van vroeger verkrijgbaar. Vroeger had het eten minder smaak en textuur, omdat er veel slow-cooking werd gedaan (eten lang op zacht vuur laten staan zodat je er de hele dag geen omkijken naar had).

Daarom is er van drie gerechten een eigentijdse versie gemaakt. Zo kunnen we wel de smaken van vroeger proeven, maar vinden we het nu ook lekker. Hier vind je een smoothie van watergruwel en karnemelkse pap, een kipper kroket (vis) en flammkuchen van kapkool met peer.

Smaakmakers van vroeger

Daarbij vind je in het restaurant ook 4 nieuwe condimenten. Dit zijn smaakmakers (een soort olie- en azijn stelletje) waarmee je je gerechten van nu op smaak kunt brengen met de typische smaken van vroeger. Dit moet je echt even proeven, het zijn bijzondere maar toch herkenbare smaken die echt een toevoeging zijn op je broodje tonijn, kaas of een salade.

Het gaat om de smaken:

Ansoop – Ansjoviszout
Gruunmoes – Kervelolie
Sukersurep – Specerijenstroop
Kipper – Gerookte haringpoeder (dit is mijn favoriet)

Ik zou er nog veel meer over kunnen vertellen, maar de beste manier om het te ervaren is natuurlijk door een bezoek te brengen aan het museum. Er is nog zoveel meer.

Huishouden van 1920

Tussen de huisjes in het museum door zijn verschillende moestuinen en fruittuinen gecreëerd. Hier worden gewassen van vroeger geteeld. Denk aan kapkool, groene kool, bieten (en dan vooral een langwerpig soort die vroeger werd gegeten, deze bieten zijn beter houdbaar) en verschillende bonen, maar ook veel verse kruiden en tabak.

Iedere dag wordt er vanuit de moestuin geoogst en wordt er in het huishouden van 1920 met de verse producten gekookt zoals vroeger, op een petroleumstelletje. Als je de huisjes waar gekookt wordt binnenloopt komt de geur van petroleum en het lekkere eten je tegemoet. Dit deed mij denken aan hoe het vroeger bij mijn oma in de keuken rook.

Bezoekers van het museum kunnen langskomen om te kijken, en rond lunchtijd op uitnodiging van de huisvrouw ook een hapje mee eten (op is op).

Voor deze gelegenheid mocht ik niet alleen mee eten, maar ook koken in het huishouden van 1920. Wat een ervaring! Zo bijzonder om te zien dat ze toch iets lekkers weten te maken van maar een paar simpele ingrediënten. Zo zie je maar dat je voor een goede maaltijd niet veel nodig hebt.

Op het menu stond rode biet met aardappelen, en een klein beetje spek. Daarbij werd een lekker mosterdsausje geserveerd. Van het toetje was ik persoonlijk iets minder gediend. Warme melk met beschuit, suiker en kaneel. Mijn vriend heeft dit vroeger regelmatig gegeten en is er dol op. Ik geef mijn portie liever aan hem 😉

Expositie Aan Tafel! – Binnenmuseum

Ook het binnenmuseum is een bezoek waard. Dit is de schatkamer van de Zuiderzee, hier vind je verschillende exposities. Met design, historie, fotografie en streekdrachten bied het binnenmuseum voor ieder wat wils.

Ook eten komt hier aan bod, namelijk in de expositie Aan Tafel! (t/m 7 oktober 2018). Vis, Kool en Aardappel staan in deze expositie centraal. Er wordt laten zien hoe de producten geoogst, verwerkt en bewaard werden.

Klik hier voor meer informatie over het Zuiderzeemuseum, Vers van Vroeger en de expositie Aan Tafel.